Πολέμησες
μέσα στο μικρό τσαντίρι του κορμιού σου …. Στρατοπέδεψες στη ράτσα σου, …… Κι
από πίσω συντάχτηκαν τα ζώα και τα φυτά, …. Πίσω από τη ροή του κορμιού και του
μυαλού μου, πίσω από τη ροή της ράτσας μου και των ανθρώπων, πίσω από τη ροή
των ζώων και των φυτών, βλέπω τρέμοντας τον Αόρατο που πατάει όλα τα ορατά κι
ανεβαίνει. …… Τρέμω. Είσαι συ ο Θεός μου; Το σώμα σου είναι γιομάτο μνήμη ….
Σήμερα το 3ο μέρος (Το Όραμα) .
ΤΟ ΟΡΑΜΑ
Ακουσες την
Κραυγή και κίνησες. Πέρασες από αγώνα σε αγώνα όλες τις πολεμικές θητείες του
στρατευόμενου ανθρώπου.
Πολέμησες
μέσα στο μικρό τσαντίρι του κορμιού σου, μάνα, στενή σου φάνταξε η παλαίστρα,
πνίγουσουν, και χύθηκες να ξεφύγεις.
Στρατοπέδεψες
στη ράτσα σου, γιόμωσες χέρια και καρδιές, ανάστησες με το αίμα σου τους
φοβερούς προγόνους και κίνησες μαζί με τους νεκρούς, τους ζωντανούς και τους
αγέννητους να πολεμήσεις.
Και μονομιάς
όλες οι ράτσες κίνησαν μαζί σου, το ίερό στράτεμα του ανθρώπου ανασυντάχτηκε
ξοπίσω σου, όλη η γης βούισε σα στρατόπεδο.
Ανέβηκες, κι
από αψηλή κορφή αλάκερο το σχέδιο της μάχης διακλαδώθηκε μέσα στους γύρους του
μυαλού σου κι όλες οι αντιμαχόμενες εκστρατείες έσμιξαν στο μυστικό στρατόπεδο
της καρδιάς σου.
Κι από πίσω
συντάχτηκαν τα ζώα και τα φυτά, σα μεταγωγικά στα μαχόμενα μπροστά στρατέματα
του ανθρώπου.
Τώρα η Γης
αλάκερη πιάστηκε απάνω σου, έγινε κορμί σου, φωνάζει μέσα στο χάος.
Πώς να
πολιορκήσω με λόγια το φοβερό τούτο δράμα; Σκύβω στο χάος κι αφουκράζουμαι.
Ένας ανεβαίνει αγκομαχώντας μυστικό, επικίντυνο ανήφορο.
Μοχτάει,
αγωνίζεται με πείσμα ν΄ ανηφορίσει. Μα βρίσκει εμπόδιο αντίδρομή του ορμή: Ένας
κατεβαίνει βιαστικά μυστικό, καλόβολο πολύ κατήφορο.
Η Πνοή, μέσα
στο ρέμα το πηχτό που κατεβαίνει, μελίζεται, στροβιλίζεται και μια στιγμή· όσο
βαστάει κάθε ζωή· σοζυγιάζουνται οι δυο αντίδρομες επιθυμίες.
Να πώς
γεννιούνται τα κορμιά, να πώς δημιουργιέται ο κόσμος κι ισορροπούνε μέσα στα
ζωντανά οι δυο αντιστρατευόμενες δυνάμες.
Μια στιγμή,
τον Ένα που ανηφορίζει τον περιτυλίγει σφιχτά ένα σώμα αγαπημένο, το σώμα του, και
του αργοποράει το ανέβασμα. Μα γρήγορα, με τον έρωτα, με το θάνατο, του
ξεφεύγει. Κι εξακολουθεί την πορεία.
Πατάει το
άψυχο, πλάθει το φυτό και το γιομώνει. Στρατοπεδεύει αλάκερος· αλάκερος, θα
πει: μαζί με τη λαχτάρα και τη δύναμη να ξεφύγει.
Ανασηκώνεται
λίγο, αναπνέει με κόπο, πνίγεται. Παρατάει στα φυτά όσο βάρος, όση νάρκη κι
ακινησία μπορεί, αλαφρώνει και πηδάει, αλάκερος πάλι, πιο πέρα και πιο πάνω,
δημιουργώντας τα ζώα, και στρατοπεδεύει αλάκερος στα νεφρά τους.
Αλάκερος,
πάλι, θα πει: μαζί με τη λαχτάρα και τη δύναμη να ξεφύγει.
Τα σώματα
αναπνένε, θρέφουνται, ταμιεύουν δυνάμες, και σε μια στιγμή ερωτική
συντρίβουνται, ξοδεύουν τα πάντα κι αδειάζουν, για ν΄ αφήσουν στο γιο την ψυχή
τους. Ποιαν ψυχή; Την ορμή προς τ΄ απάνω!
Λαγαρίζεται
αργά, με αγώνα, ανάμεσα από τα κορμιά τους, παρατάει πάνω τους όσα πάθη, όση
σκλαβιά, ανημποριά και σκοτάδι μπορεί.
Κι
ανασηκώνεται πάλι, πιο ανάλαφρος, και χιμάει να ξεφύγει· κι η ορμή τούτη για
την ελευτερία, παλεύοντας με την ύλη, αργά δημιουργάει την κεφαλή του ανθρώπου.
Και τώρα, το
νιώθουμε με τρόμο, μάχεται πάλι να ξεφύγει από πάνω μας, να μας παραπετάξει με
τα φυτά και τα ζώα, να πηδήξει πιο πέρα. Ήρθε χαρά και πίκρα μεγάλη! η στιγμή
να παραπεταχτουμε κι εμείς, οι πρωτοπόροι, στην εφεδρεία.
Πίσω από τη
ροή του κορμιού και του μυαλού μου, πίσω από τη ροή της ράτσας μου και των
ανθρώπων, πίσω από τη ροή των ζώων και των φυτών, βλέπω τρέμοντας τον Αόρατο
που πατάει όλα τα ορατά κι ανεβαίνει.
Και κάτω από
τη βαριά, αίματωμένη του πατούσα γρικώ όλα τα ζωντανά να συντρίβουνται.
Αγέλαστο
είναι το πρόσωπο του, βουβό, σκοτεινό, πέρα από τη χαρά κι από τη θλίψη, πέρα
από την ελπίδα.
Τρέμω. Είσαι
συ ο Θεός μου; Το σώμα σου είναι γιομάτο μνήμη. Σαν ένας χρόνια φυλακισμένος
ξόμπλιασες με αλλόκοτα δέντρα και μαλλιαρούς δράκους, μ΄ αιματερές περιπέτειες,
με κραυγές και χρονολογίες τα μπράτσα σου και το στήθος.
Κύριε,
Κύριε, μουγκαλιέσαι σα ζώο! Τα πόδια σου είναι γιομάτα αίμα και λάσπη· τα χέρια
σου είναι γιομάτα αίμα και λάσπη· βαριά σα μυλόπετρα είναι τα σαγόνια σου κι
αλέθουν.
Πιάνεσαι από
τα δέντρα, από τα ζώα, πατάς τον άνθρωπο, φωνάζεις. Ανηφορίζεις τον ατέλειωτο
μαύρο γκρεμό του θανάτου και τρέμεις.
Που πας;
Πληθαίνει ο πόνος, πληθαίνει το φως και το σκοτάδι. Κλαις, πιάνεσαι απάνω μου,
θρέφεσαι με το αίμα μου, αντρειεύεις και λαχτίζεις την καρδιά μου. Σε κρατώ στο
στήθος μου, σε φοβούμαι και σε σπλαχνίζουμαι.
Σα να θάψαμε
Κάποιον που τον θαρρούσαμε νεκρό και τώρα τον ακούμε μέσα στη νύχτα να φωνάζει:
Βοήθεια! Κι ανασηκώνει με αγώνα την ταφόπετρα, την ψυχή και το κορμί μας, όλο
πιο αψηλά, όλο πιο λεύτερα αναπνέοντας.
Κάθε λόγος,
κάθε πράξη, κάθε Ιδέα είναι η βαριά του ταφόπετρα και την ανασηκώνει. Και το
κορμί μου κι όλος ο κόσμος που αγναντεύουμε, ουρανός και γης, είναι η
ταφόπετρα, κι ο Θεός αγωνίζεται να την ανασηκώσει.
Τα δέντρα
φωνάζουν, τα ζώα, τ΄ άστρα: Χανόμαστε! Δυο χέρια, μεγάλα ίσαμε τον ουρανό,
πετιούνται από κάθε ζωντανό και ζητούν βοήθεια.
Με τα γόνατα
κλειδωμένα στο πιγούνι, με τα χέρια απλωμένα κατά το φως, με τις πατούσες των
ποδιών στη ράχη, ένα κουβάρι, στριγμώνεται ο Θεός στο κάθε μόριο σάρκας.
Όταν ανοίγω
ένα καρπό, τέτοιος μου ξεσκεπάζεται μέσα μου ο σπόρος. Όταν μιλώ με τους
ανθρώπους, αυτό ξεκρίνω μέσα στο χοντρό, πηχτολάσπωτο μυαλό τους.
Ο Θεός
μάχεται στο κάθε πράμα, με τα χέρια τανυσμένα προς το φως. Ποιο φως; Όξω κι
απάνω από κάθε πράμα!
Δεν είναι
μονάχα ο πόνος η ουσία του Θεού μας· μήτε η ελπίδα στη μελλούμενη ζωή είτε στην
επίγεια τούτη· μήτε η χαρά κι η νίκη. Κάθε θρησκεία, υψώνοντας σε λατρεία μια
από τις αρχέγονες όψες τούτες του Θεού, στενεύει την καρδιά και το νου μας.
Η ουσία του
Θεού μας είναι ο ΑΓΩΝΑΣ. Μέσα στον αγώνα τούτον ξετυλίγουνται και δουλεύουν
αιώνια ο πόνος, η χαρά κι η ελπίδα.
Το
ανηφόρισμα, ο πόλεμος με το αντίδρομο ρέμα, γεννάει τον πόνο. Μα ο πόνος δεν
είναι ο απόλυτος μονάρχης. Η κάθε νίκη, η κάθε προσωρινή ισορρόπηση στο
ανηφόρισμα γιομώνει χαρά το κάθε ζωντανό, που αναπνέει, θρέφεται, ερωτεύεται
και γεννάει.
Μα μέσα από
τη χαρά κι από τον πόνο αναπηδάει αιώνια η ελπίδα να ξεφύγουμε από τον πόνο, να
πλατύνουμε τη χαρά.
Κι αρχίζει
πάλι το ανηφόρισμα· ο πόνος· και ξαναγεννιέται η χαρά και ξαναπηδάει η νέα
ελπίδα. Ποτέ δεν κλείνει ο κύκλος. Δεν είναι κύκλος· είναι ένας στρόβιλος που
αιώνια ανεβαίνει, πλαταίνοντας, τυλίγοντας, ξετυλίγοντας, τον τρισυπόστατον
αγώνα.
Ποιος είναι
ο σκοπός του αγώνα τούτου; Έτσι ρωτάει ο κακομοίρης, συφεροντολόγος πάντα, νους
του ανθρώπου, ξεχνώντας πως η Μεγάλη Πνοή δε δουλεύει μέσα σε ανθρώπινο καιρό,
τόπο κι αιτιότητα.
Η Μεγάλη
Πνοή είναι ανώτερη από τ΄ ανθρώπινα τούτα ρωτήματα. Έχει πλούσιες, πολυπλάνητες
ορμές, που για το λιγόπνοο νου μας φαντάζουν αντίφασες· μα μέσα στην ουσία της
θεότητας αδερφώνουνται και πολεμούν όλες μαζί, πιστές παραστάτισσες.
Η αρχέγονη
Πνοή διακλαδίζεται, ξεχύνεται, μάχεται, αποτυχαίνει, πετυχαίνει, ασκείται.
Είναι το Ρόδο των ανέμων!
Αρμενίζουμε
κι εμείς και ταξιδεύουμε, θέλοντας το και μη, ξέροντας το κι ασύνειδα, μέσα
στις θεϊκές απόπειρες. Έχει λοιπόν κι εμάς η πορεία μας στοιχεία αιώνια, χωρίς
αρχή και τέλος, βοηθάει το Θεό, κιντυνεύει μαζί του.
Ποια είναι η
ορμή, άπ΄ όλες τις ορμές του Θεού, που ο άνθρωπος μπορεί να συλλάβει; Τούτη
μονάχα: Μιαν κόκκινη γραμμή απάνω στη γης ξεκρίνουμε, μιαν κόκκινη αιματερή
γραμμή, που με αγώνα ανηφορίζει από την ύλη στα φυτά, από τα φυτά στα ζώα, από
τα ζώα στον άνθρωπο.
Ο ακατάλυτος
τούτος προανθρώπινος ρυθμός είναι απάνω στη γης ετούτη η μόνη ορατή οδοιπορία
του Αόρατου. Φυτά, ζώα, άνθρωποι, είναι τα σκαλοπάτια που δημιουργάει ο Θεός
για να πατήσει και ν΄ ανέβει.
Δύσκολος,
φοβερός, ατέλειωτος ανήφορος. Στήν έφοδο τούτη ο Θεός θα νικήσει, θα νικηθεί;
Υπάρχει νίκη; Υπάρχει νικημός; Το σώμα μας θα σαπίσει, θα ξαναγυρίσει στο χώμα,
μα Εκείνος που μια στιγμή το διαπέρασε τι θα γίνει;
Μα όλες
τούτες οι έγνοιες είναι κατώτερες, κι όλες οι ελπίδες κι οι απελπισίες
εξαφανίζουνται μέσα στο λιμασμένο, χωνευτό στρόβιλο του Θεού. Ο Θεός γελάει,
θρηνάει, σκοτώνει, μας βάνει φωτιά και μας αφήνει μεσοστρατίς, αποκαψίδια!
Κι εγώ
χαίρουμαι νιώθοντας ανάμεσα στα δυο μελίγγια μου, σαν ανοιγοσφάλιγμα ματιού,
την αρχή και το τέλος του κόσμου.
Συμπυκνώνω
σε μιαν αστραπόχαρη στιγμή τη σπορά, το φύτρωμα, το άνθισμα, το κάρπισμα και
την εξαφάνιση του κάθε δέντρου, ζώου, ανθρώπου, άστρου και θεού.
Όλη η Γης
ένας σπόρος φυτεμένος μέσα στους γύρους του μυαλού μου. Ό,τι αρίφνητα χρόνια
πολεμάει μέσα στη σκοτεινή μήτρα της ύλης να ξετυλιχτεί και να καρπίσει, μέσα
στο κεφάλι μου ξεσπάει σα μια μικρή βουβή αστραπή.
Αχ! την
αστραπή τούτη ν΄ ατενίζουμε, να την κρατήσουμε μια στιγμή, να την οργανώσουμε
σε ανθρώπινο λόγο!
Τη στιγμιαία
τούτη αιωνιότητα που τα κλείνει όλα, περασμένα και μελλούμενα, να τη
στερεώσουμε, μα δίχως να χαθεί όλο το γιγάντιο ερωτικό στροβίλισμα σε λεχτικήν
ακινησία!
Σα μια
κιβωτό η κάθε λέξη, και χορεύουμε γύρα της, με ανατριχίλα νογώντας το Θεό σα
φοβερό της περιεχόμενο.
Ό,τι ζεις
στην έκσταση ποτέ δε θα μπορέσεις να το στερεώσεις σε λόγο. Όμως μάχου
ακατάπαυτα να το στερεώσεις σε λόγο. Πολέμα με μύθους, με παρομοίωσες, με
αλληγορίες, με κοινές και σπάνιες λέξες, με κραυγές και με ρίμες να του δώσεις
σάρκα, να στερεώσει!
Όμοια κάνει
κι ο Θεός, ο Μέγας Εκστατικός. Μιλάει, μάχεται να μιλήσει, με θάλασσες και με
φωτιές, με φτερά, με χρώματα, με κέρατα, με νύχια, με αστερισμούς και
πεταλούδες, με ανθρώπους, όπως μπορεί, για να στερεώσει την έκσταση του.
Είμαι κι
εγώ, σαν κάθε πράμα ζωντανό, στο κέντρο του παγκόσμιου στροβίλου. Είμαι το μάτι
των τεράστιων ποταμών, κι όλα γύρα μου χορεύουν, κι ο κύκλος στενεύει ολοένα
ορμητικότερος και χύνουνται ουρανός και γης στην κόκκινη καταβόθρα της καρδίας
μου.
Κι ο Θεός με
αντικρίζει με τρόμο κι αγάπη· άλλη ελπίδα δεν έχει· και λέει: "Τούτος ο
Εκστατικός, που όλα τα γεννάει, τα χαίρεται και τα εξαφανίζει, τούτος ο
Εκστατικός είναι ο Γιος μου!"
1 σχόλιο:
Ολόκληρο το έργο της Ασκητικής με ωραίο και εύχρηστο (ευκολοδιάβατο) τρόπο είναι αναρτημένο στο http://www.diaplous.org/library/askitiki.php
Από εκεί το δανειστικά και το ανάρτησα στο Πατάρι Λογοτεχνών , κάνοντας ελάχιστες παρεμβάσεις .
Για να Διαβάσετε όλο το έργο « Ασκητική του Καζαντζάκη» συγκεντρωμένο σε μία Ανάρτηση επεσκέφθητε την διεύθυνση http://www.diaplous.org/library/askitiki.php
Δημοσίευση σχολίου